De verwachtingen waren hooggespannen toen Geert Wilders afgelopen zondag tegenover Rick Nieman plaatsnam in Hotel Des Indes. In een zeldzaam één-op-één interview stak Wilders van wal over halal voedsel in schoolkantines en de viering van Kerstmis en Pasen. Nieuwscheckers keek mee.

“Je ziet hier in Nederland dat we ons land aan het kwijtraken zijn”, aldus de PVV-leider in het WNL-interview. De islamisering zou zelfs tot in de Nederlandse schoolkantines zijn doorgedrongen: “Op scholen wordt vaak nog alleen halal voedsel geserveerd.” Daarnaast zou ook de viering van het Kerst- en Paasfeest in het geding zijn. Wilders: “Kerstmis en Pasen mogen we van sommige mensen niet meer vieren.”

Gedurfde uitspraken, maar snijden ze hout? Wordt er op Nederlandse scholen werkelijk vaak nog alleen halal voedsel geserveerd? Nieuwscheckers stak de handen uit de mouwen voor een mega-factcheck, en sprak met 114 middelbare scholen over het voedselaanbod in hun kantines. En omdat we toch bezig waren, vroegen we ook meteen of er nog Kerstmis en Pasen wordt gevierd. Onderaan dit artikel staat een link naar de verantwoording van dit onderzoek.

Onderzoeksresultaten

Uit ons onderzoek blijkt dat onder de gesproken scholen op één school uitsluitend halalvlees wordt geserveerd. Op 67 scholen wordt alleen niet-halalvlees aangeboden. Op 35 scholen worden beide soorten verkocht. 11 scholen hebben geen schoolkantine en 11 scholen wilden niet meewerken met het onderzoek. Zie de grafiek “Halal op scholen” op nieuwscheckers.nl.

Uit het onderzoek blijkt dat onder de 114 gesproken scholen Kerst op 99 scholen wordt gevierd en op 15 scholen niet. Bij Pasen ligt dit cijfer hoger: 48 scholen vieren dit feest namelijk niet. 11 scholen waren niet bereid mee te werken aan het onderzoek. Zie de grafiek “Kerst en Pasen” op nieuwscheckers.nl.

Turkse pizza of bruine boterham?

Uit het onderzoek blijkt dat in veel schoolkantines halalvlees aangeboden wordt. Er wordt rekening gehouden met de voedselvoorschriften van islamitische leerlingen. Een directeur laat weten: “Wij hebben veel verschillende culturen op school, ongeveer 50 procent van ons aanbod is daarom halal.” Het halal-aanbod in de kantines is gevarieerd: van een Turkse pizza tot een wrap met gehakt. Ook bij speciale gelegenheden, zoals het Kerstfeest, denken scholen aan dieetwensen: “Als er in de klas soep met vlees wordt geserveerd, wordt rekening gehouden met onze islamitische leerlingen.”

Een aantal scholen kiest ervoor om helemaal geen halal-vlees te serveren: “We zijn een katholieke school en geloven in de bruine boterham met kaas.” Op scholen waar weinig islamitische leerlingen zijn, is in veel gevallen geen halal vlees verkrijgbaar. De moslims op deze scholen hebben hier volgens de directie geen behoefte aan. Een andere directeur is stelliger: “We kunnen toch niet met iedereen rekening houden?” Sommige scholen staan niet afkeurend tegen een uitbreiding van het assortiment met halal producten. Een directielid laat weten: “We zouden er uiteraard voor open staan, als er vraag naar is.”

Er komt één school uit de bus waar het culinaire aanbod volledig halal is. “Dat moet ook wel, kijk maar naar de wijk waarin onze school staat”, aldus de directeur. “Al ons vlees halen we bij de Turkse slager.” Van de 114 ondervraagde scholen is er dus slechts één school die ‘alleen nog maar’ halal voedsel serveert. Dit is tegelijkertijd ook de enige school waar geen Kerst en Pasen worden gevierd: “Wij vieren wel het Suiker- en Offerfeest, leerlingen die Kerst of Pasen willen vieren kunnen daar vrij voor krijgen.”

Kerstviering uit harmonie

Op veel scholen wordt nog steeds aan Kerst- en Paasviering gedaan, al zijn de beweegredenen per school verschillend. De denominatie van scholen is vaak bepalend voor de vorm waarin Kerst en Pasen gevierd worden.

Sommige, veelal openbare, scholen vieren Kerst ‘niet per se vanuit de kerstgedachte, maar vanuit de gedachte van harmonie’. Christelijke scholen hechten meer religieuze waarde aan de feestdagen. De vertelling van het kerstverhaal blijkt nog immer belangrijk, en ook Pasen krijgt veel aandacht, “al is het niet zo dat de paashazen hier door het gebouw heen springen”, aldus een schoolhoofd. “Wij willen vasthouden aan onze christelijke identiteit, en vieren zowel Kerst als Pasen in de kerk.”

Een andere school laat weten dat kinderen vrij kunnen krijgen voor de viering van het Suikerfeest, maar dat ze verder geen rekening houden met andere religies. De leerplichtwet verplicht scholen ook om absentie vanwege religieuze feesten toe te staan. Een klein aantal scholen blijkt niet aan de viering van het Kerstfeest te doen: “Kerstviering? We zijn toch geen kleuterschool!”

Conclusie

De ‘halalisering’ van de schoolkantine blijkt nogal mee te vallen. Wilders’ voorstelling van zaken – “op scholen wordt nog vaak alleen halal-voedsel geserveerd” – blijkt overdreven. Nieuwscheckers onderzocht het voedselaanbod op 114 scholen van verschillende denominaties en uit alle windhoeken van het land, en slechts in één schoolkantine bleek uitsluitend halal vlees te worden aangeboden.

Dat ‘we onze feestdagen van sommige mensen niet meer mogen vieren,’ zoals Wilders beweert, kan best kloppen. Uit dit Nieuwscheckers-onderzoek blijkt echter dat op veel Nederlandse middelbare scholen Kerstmis en Pasen nog wel gevierd wordt.

***

Dit artikel verscheen op 14 februari 2017 op nieuwscheckers.nl.

De auteurs zijn: Anouk de Bruijn, Ida Dlugosz, Jamie Schemkes, Juul Schepens, Nick Boshuijer, Oscar Enklaar, Sjoerd Ponstein en Valerie Heegstra.