Nederlandse filmliefhebbers kennen de naam bovendien van een alom geprezen muziekdocu ("Karsu: I hide a secret") die momenteel in een select aantal Nederlandse filmtheaters draait.

Karsu Dönmez (19-04-1990) is een Nederlandse singer-songwriter en klassiek geschoold pianiste met Turkse wortels. Ze groeit op in het multiculturele Osdorp, een wijk in Amsterdam-West. Al op zeer jonge leeftijd weet ze precies wat ze wil: een podium voor haar muzikale expressie. Klassieke pianolessen die ze vanaf haar zevende volgt leren Karsu naast noten lezen ook componeren. In haar puberteit ontdekt ze haar zangstem en begint ze jazzy popliedjes te schrijven, die ze naast bekende Turkse liedjes van achter de piano ten gehore brengt in het Turkse restaurant van haar vader waar ze vanaf haar zestiende de gasten bedient.

Van docu tot doorbraak
Wie het sympathieke filmportret van Karsu en haar familie heeft gezien weet het zeker: Karsu’s reeds gerezen ster kan alleen maar verder stijgen. De inmiddels bijna 23-jarige Karsu trad al drie keer op in de prestigieuze Carnegie Hall te New York, verscheen in een keur aan Nederlandse en buitenlandse TV-programma’s, speelde op gerenommeerde podia wereldwijd en stond op diverse jazzfestivals. Haar debuutalbum "Karsu Dönmez – Live aan ’t IJ" verscheen in 2010; "Confession", Karsu’s eerste studio album, kwam eind 2012 uit en haalde de nummer 1-positie in de i-Tunes downloadlijsten in Nederland, België en Turkije.

Traditie versus eigenheid
Met het oog op haar Turkse wortels en de meer traditionele dan wel behoudende generatie van de ouderen in haar familie vraag ik Karsu naar de reactie van haar grootouders op haar publieke professie. Hoe was het voor hen dat hun kleindochter haar hart volgt in zingen en muziek maken? "Mijn opa van vaderskant was burgemeester en vond muziek meer iets voor zigeuners. Aanvankelijk kon hij het niet zo waarderen dat ik in restaurants zong en her en der optrad. Maar toen hij zag dat gerenommeerde kranten in Turkije postief en uitgebreid over mijn muziek schreven was hij toch wel heel trots. In 2010, toen hij al overleden was, kwam mijn oma voor drie maanden naar Nederland. Het eerste optreden dat zij van mij zag was in een uitverkocht Muziekgebouw aan ’t IJ, tijdens het Turkey Now! Festival. Dat was bijzonder voor ons allebei." Dat moment is te zien in de muziekdocu: Karsu’s oma, met hoofddoek, geeft zichtbaar ontroerd bloemen aan Karsu na afloop van het betreffende optreden.

In Karsu’s nieuwste clip, "Crime", zien we een heel andere Karsu. In dit liedje snijdt ze schijnbaar luchthartig gevoelige onderwerpen aan: overspel, moord en schizofrenie. Voelt Karsu zich vrij om zich te kleden zoals ze doet en om over alles te schrijven wat ze wil, of ervaart ze ergens toch een culturele grens? Karsu: "Tot voor kort schreef ik niet over mezelf, maar slechts over wat me opviel in de wereld om me heen. Mijn familie en vrienden weten dat. Daarbij vind ik de teksten die ik zing en de muziek die ik speel belangrijker dan de aandacht van anderen te richten op sexy kleding. Tegelijkertijd denk ik: nu kan ik nog dragen wat ik wil, zoals zulke hoge hakken."

Eclectisch repertoire
Karsu’s repertoire is een bonte mix van jazz, popliedjes, Turkse traditionals en meer klassieke nummers. Eén populair Turks liedje dat Karsu regelmatig zingt is "Çok uzaklarda", geschreven door de Turkse dichter Kayahan en voor velen bekend in de versie van de Turkse zangeres Nilüfer Yumlu. Ik kende het nummer in twee andere uitvoeringen: van de Canadese Loreena McKennitt die het in 1991 componeerde en het slechts met "na na na" lardeerde en van de "Griekse Fayrouz", Haris Alexiou, die het in 1996 in het Grieks op de plaat zette.

Vooralsnog richt Karsu zich niet méér op de Westerse markt dan op het Turkse publiek. "Ik blijf voorlopig dansbare jazz maken en zing nou eenmaal graag in het Turks. Wat dat betreft was het fantastisch om met de band op te treden tijdens het Ankara Jazz Festival. Maar ik ben nog jong en heb me nog te bewijzen in het genre. In Turkije zijn veel jongeren in jazz geïnteresseerd, terwijl het hier meer iets is voor 30+. Voor mij bestaan klassieke muziek en het componeren naast de jazz en pop. Dat is het, dat ben ik."

De volledige versie van dit artikel met meer foto's van Khadija Ed-Dahbi verscheen eerder in al.arte.magazine en kwam mede tot stand door Seabottom Jazz Festival en Cinema Delicatessen. Klik hier voor een overzicht van filmtheaters waar de docufilm "Karsu – I hide a secret" de komende weken te zien is en hier om te zien waar Karsu binnenkort optreedt.

Karsu Dönmez op YouTube:

"Play my String"
"Crime"