Onlangs hebben wij een deel van ons huis verbouwd. We hebben gedroomd over wat we mooi zouden vinden, hebben onze wensen geïnventariseerd, een architect heeft deze dromen en wensen vertaald in verschillende ontwerpen, en uiteindelijk is één daarvan gerealiseerd. Waarschijnlijk zouden anderen tot een ander ontwerp zijn gekomen, maar ons geluk kan niet op. Het zit als een jas en het staat als een huis.

Wie mag als het even kan zijn of haar huis herscheppen overeenkomstig zijn of haar woonwensen? Zijn er woonwensen die we niet moeten willen honoreren? Hierover gaat de discussie betreffende de zogenoemde 'halalwoningen'. Het klinkt als een door een religieuze autoriteit goedgekeurde woning voorzien van een halalstempel, maar in werkelijkheid gaat het om woningen die beantwoorden aan de woonwensen van een specifieke bewonersgroep.

Bewoners van het wooncomplex De Koningsvrouwen van Landlust in Amsterdam zijn door de verhuurder, woningstichting Eigen Haard, nauw betrokken bij de renovatie van twee monumentale portiekflats uit 1937. Betrokkenheid van bewoners was naast onder andere duurzame energievoorziening en goede kwaliteit van sociale huurwoningen een belangrijk aandachtspunt van dit renovatieproject. De woonoppervlakken zijn vergroot: voorheen bestond het complex uit 245 woningen, na de renovatie uit 188. De meer dan tien verschillende woningtypen – groter en kleiner, met of zonder aparte keuken, met of zonder zijkamer – maken de woningen bovendien aantrekkelijk voor verschillende doelgroepen. Het complex biedt huisvesting aan 21 nationaliteiten, starters, gezinnen en ouderen, cliënten van een welzijnsorganisatie en studenten. Prachtig toch? Betrokkenheid in het renovatieproces verhoogt immers het leefplezier en de betrokkenheid bij en zorg voor het eindresultaat.

De helft van de oorspronkelijke bewoners van dit complex keerde na renovatie terug. Een groot aantal van de bewoners is van Marokkaanse en Turkse afkomst. Een aantal van de woonwensen van deze bewonersgroep kon worden gerealiseerd: onder andere een bergruimte voor schoenen bij entree van de woning, een woonkamer die met schuifdeuren kan worden afgesloten van de keuken en een extra wateraansluiting in de badkamer.

Waarom zouden wij dit niet moeten willen? De schoenen zijn okay, de extra wateraansluiting kan ook nog, maar de meeste kritiek betreft de aanpassingen waarmee rekening lijkt te worden gehouden met de mogelijkheid van gescheiden ontvangst van mannen en vrouwen. Mannen en vrouwen zouden vanwege de schuifdeuren tussen keuken en woonkamer in verschillende ruimtes ontvangen kunnen worden, en de gang van de woning zou zo gebouwd zijn dat mannen en vrouwen elkaar niet direct hoeven te treffen. Mocht dit inderdaad een belangrijke grond voor de woonwens zijn, is dat dan bezwaarlijk? Ooit was ik bij een Marokkaans feest waarbij de mannen zich in de woonkamer verzameld hadden en de vrouwen als sardientjes in twee kleine slaapkamers bijeen zaten. Het was reuzegezellig maar een woning in De Koningsvrouwen van Landlust had meer ruimte gegeven aan vrouwen.

De Nederlandse samenleving kent veel vormen van ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. Sommige rolbevestigende patronen zijn zo diep geworteld dat we ze niet zien. Elke dag worden zij opnieuw geleefd. De gescheiden ontvangst van mannen en vrouwen hoort daar niet bij. Die vorm is als nieuw en daarmee overduidelijk zichtbaar voor de meerderheid. Ik vind het in die situatie te gemakkelijk om te roepen om aanpassing en integratie van de ander en de haut en bas alleen paal en perk te willen stellen aan rolbevestigende patronen van minderheden. Het is bovendien de vraag of de flexibele woonindeling daadwerkelijk gebruikt wordt voor dit doel.

Dit zijn de woonwensen en dromen van mensen. Als de vervulling van die dromen op positieve wijze bijdraagt aan het levensgeluk van mensen, de leefbaarheid van de buurt en het vertrouwen in de samenleving, waarom zou een woningstichting als het even kan daar geen rekening mee houden? Woongenot wens ik eenieder toe, zeker nu ik weet wat het is.