Geschat wordt dat ongeveer negentig procent van de moslims in Nederland en België hun overledenen begraaft in de landen van herkomst. Jaarlijks gaat het hierbij om duizenden overledenen die vervoerd worden vanuit Europa. Begrafenisondernemers verwachten echter dat toekomstige generaties moslims zullen kiezen voor een begrafenis in het land waar zij wonen, in dit geval Nederland of België. Voor deze branche zijn moslims een nieuwe economisch aantrekkelijke doelgroep, want met crematiecijfers van boven de vijftig procent is het kostendekkend houden van een begraafplaats een uitdaging.

De afgelopen jaren ontstond er steeds meer belangstelling voor het thema islamitisch begraven in Nederland en België. In beide landen richten steeds meer begraafplaatsen een apart gedeelte in: een zogenaamd islamitisch perceel. Dit kan op verschillende manieren gebeuren: op initiatief van de gemeente of begraafplaats, op initiatief van de lokale politiek, of op initiatief van islamitische organisaties en individuen.

Een islamitisch perceel kenmerkt zich door een andere positie van de graven en het is vaak met heggen afgescheiden van de rest van de begraafplaats. In 1932 werd in Den Haag het eerste islamitische perceel ingericht en tegenwoordig zijn er ongeveer tachtig begraafplaatsen met een eigen islamitisch perceel. In België bestaan islamitische percelen nog maar relatief kort: sinds de jaren negentig van de vorige eeuw. Juridisch gezien gelden in beide landen op de islamitische percelen dezelfde regels als voor de rest van de begraafplaats.

Een islamitische begraafplaats is echter iets anders. Dit is een privé-begraafplaats met een eigen reglement en eigen voorwaarden. België kent het verschijnsel van islamitische begraafplaatsen niet, want dat is juridisch niet (meer) mogelijk. In Nederland bestaan er wel privé-begraafplaatsen en daarvan is er één islamitisch. Deze ligt in Almere.

Globaal gezien kenmerkt een islamitische begrafenis zich doordat deze vaak binnen 24 uur na het intreden van de dood plaatsvindt. Voor de begrafenis wordt het lichaam eerst ritueel gewassen en gewikkeld in witte doeken. Daarna volgt een gebed voor de overledene. De overledene wordt dan naar zijn laatste rustplaats gebracht en begraven in een graf in de richting van Mekka.

Over het algemeen is het in Nederland en België mogelijk om te voldoen aan de (meeste) islamitische begrafenisvoorschriften. Vragen die door moslims aan schriftgeleerden worden gesteld, betreffen vaak kwesties als eeuwigdurend recht op het graf, de visie van de islam op begraven onder niet-moslims en begraven in een kist. Allemaal kwesties waarover onder islamitische schriftgeleerden geen consensus bestaat.

Zowel in Nederland als in België kennen moslims namelijk verschillende islamitische denominaties en hebben verschillende etnische achtergronden. Dit brengt verschillende normen, waarden en wensen met zich mee op het gebied van begraven en in de uitvoering van islamitische begrafenisvoorschriften. Zo zijn er moslims die graag met kist begraven willen worden, of niet richting het Oosten maar richting het Westen. En er zijn anderen die alleen begraven willen worden met moslims die behoren tot hun eigen denominatie. Dit laatste heeft in Nederland bijvoorbeeld geleid tot het ontstaan van verschillende islamitische percelen voor Ahmadiyya, soennieten en sjiieten, waarbij de percelen van elkaar zijn gescheiden door heggen.

Faciliteren van islamitische begraafplaatsen betekent dat in Nederland en België rekening moet worden gehouden met al deze bovengenoemde onderwerpen. Dit bleek ook in het meest recente initiatief op De Nieuwe Ooster in Amsterdam. Tijdens de onderhandelingen over het nieuwe islamitische perceel stapte een van de deelnemende organisaties eruit, omdat men van mening was dat grafuitgifte plaats moest vinden op basis van religieuze denominaties. Opnieuw werd hiermee de variëteit onder moslims en de maatschappelijke relevantie van dit onderwerp benadrukt.

Het maken van beleid op het gebied van islamitisch begraven vereist diepgang en onderzoek. Het is niet alleen een kwestie van vraag en aanbod, maar betreft ook de godsdienstvrijheid van verschillende islamitische denominaties om hun overledenen te begraven volgens de eigen normen, waarden en voorschriften.