Ik zeg het je maar vast: na het lezen van dit artikel zal het beeld dat je hebt van Pakistan voorgoed veranderd zijn. Dit getergde land herbergt een magnifieke eclectische muziektraditie die niet alleen omarmd wordt door mensen van alle gezindten en uit alle lagen van de bevolking, maar ook wereldwijd. Kenmerk: moderne muzikale eenheid in verscheidenheid.

Ooit geluisterd naar een hoogopgeleide sexy zangeres die vol overtuiging eeuwenoude mystieke poëzie zingt, of gezien hoe een van Pakistans meest populaire popzangers trots optreedt in traditionele kleding uit Beloetsjistan terwijl hij geflankeerd wordt door de frontman van een van Pakistans meest beminde progressieve rockbands? Ik hoor je denken: "Eh, sexy? Hoe zit dat met de Taliban? En rock, zei je? Zijn er dan rockbands in Pakistan?" Ha, maak je borst maar nat!

NB: Let op! Bij de clips op YouTube kan je Engelse ondertiteling aanzetten door te klikken op het teksticoon links van het sterretje/bloemetje in de zwarte balk onderaan de clip.

Deze nieuwe fusion sound ontstond enkele jaren geleden uit de al kaleidoscopische Pakistaanse muziekscene. De diverse social media zorgden voor verspreiding buiten de eigen grenzen, aangezien YouTube in Pakistan niet toegankelijk is.

Briljante marketing
Het 'Coke Studio' concept is een kindje van de marketing en branding-tactiek van de Coca-Cola Company en MTV Brazil uit 2007. Coca-Cola Company Pakistan en Rohail Hyatt (in 1986 één van de grondleggers van ‘Vital Signs', ogenschijnlijk Pakistans eerste populaire en commercieel succesvolle pop-rockband) pikten het op in 2008. De rest is geschiedenis; het eerste Pakistaanse seizoen was een regelrechte hit in binnen- en buitenland.

"De letter alif van Allah is een jasmijnbloemetje"
Een van de meest populaire optredens uit de geschiedenis van CS behaalde ondertussen het ongeëvenaarde aantal van zo’n 14 miljoen views op You Tube: 'Alif Allah chambey di booty', ofwel “De letter alif van Allah is een jasmijnbloemetje”. Dit nummer kan als uitgangspunt worden genomen voor alles waar CS voor staat vanwege de interreligieuze inhoud van het liedje gekoppeld aan de moderne uitvoering ervan, door de intrigerende combinatie van de bekende Punjabi zanger en muzikant Arif Lohar en de Pakistaanse Meesha Shafi. De laatste is een veelgevraagd model, danseres en actrice met een universitaire opleidingsachtergrond. Het liedje wordt ook wel aangeduid met 'Jugni', wat zich laat vertalen als spirit of life: een op zichzelf staand eeuwenoud thema uit Punjabi soefi-lyriek plus een narratieve stijl die veelvuldig wordt gebruikt in soefi-poëzie uit de Punjab. Lohars vader was een pionier van deze narratieve stijl, die hij ritmisch vertaalde door waar hij ook kwam keukengerei te gebruiken.

Franchising succes
MTV India en Coca-Cola Company India benaderden elkaar in 2011 in een poging mee te liften op het succes van CS. Ze creëerden Coke Studio @MTV (CS@MTV), maar sloegen met hun eerste seizoen de plank volledig mis. Zes producers verder lag er eindelijk een succesvol concept op tafel, alhoewel het nog steeds niet helemaal kan tippen aan de feel van CS. Mijn persoonlijke favoriet van CS@MTV is een qawwali nummer dat veel mensen zullen kennen van de in 1997 overleden internationaal geroemde Pakistaanse zanger Nusrat Fateh Ali Khan: ‘Allah hoo' –maar dan in het rock-georiënteerde jasje van de Nooran Sister. En raad eens? Niet alleen India deed zijn best een commercieel graantje mee te pikken; ook het Midden-Oosten gaf een draai aan het concept door middel van Coke Studio bi-l 3Arabi.

Laat je niet misleiden door genres of verschijning
Wie nu denkt dat de nationale helden van de progressieve Pakistaanse poprock-scene die CS frequenteren slechts uit hun eigen vaatje tappen terwijl ze samenwerken met artiesten uit heel andere genres heeft het mis. Veel van de poëtische songteksten uit CS hebben een diepere betekenis dan op het eerste gezicht lijkt. Een memorabel optreden uit het laatste seizoen van CS (5) zal liefhebbers van Nusrat Fateh Ali Khan (en oude soefi-poëzie in het algemeen) blijven fascineren: dat van popidool Atif Aslam en de leadzanger van de populaire rockband Qayaas, Umair Jaswal.

CS6: internationale invloeden
CS fans over de hele wereld keken wekenlang uit naar Coke Studio's zesde seizoen, waarvan de eerste aflevering officieel 20 oktober werd uitgezonden. Zondag 13 oktober onthulde de ‘Making of CS6’ dat het studio-concept veranderd is. Ook zijn er wijzigingen in het format van de show: in acht afleveringen komen dit keer elk drie liedjes aan bod, dus 24 (wellicht 25) liedjes in totaal. Er is echter meer aandacht voor behind the scenes opnames. Rond Muharram (islamitisch Nieuwjaar) is er twee weken pauze; dan staat men stil bij de hijra (migratie) van de profeet Mohammed van Mekka naar Medina. Dit jaar viel het Islamitische Nieuwjaar op 5 november.

Enfin, of je interesse nou uitgaat naar moderne interpretaties van eeuwenoude soefi-poëzie of naar trending ontwikkelingen binnen Pakistans brede muziekcultuur, je blijft bij door af en toe een bezoek te brengen aan de CS pagina op Vimeo, You Tube of Facebook.

Dit artikel verscheen eerder in al.arte.magazine
Permalink: http://www.alartemag.be/culture/magische-fusion-van-coke-studio-verbroedert/